Ülkemizde dövize endeksli olan ve döviz hareketlerinden etkilenen pek çok farklı sektör ürün ithalat ve ihracatı yapmaktadır. Doların hızlı bir şekilde artış göstermesinden en çok etkilenen başlıca sektörler; otomotiv, konut, elektronik, tekstil, Gıda sektörü olmaktadır. Ayrıca elektronik eşyalar, ev eşyaları ve bazı gıda ürünleri dolardaki artıştan en çok etkilenen ürünler olmaktadır. Doların hızlı yükselişinden etkilenen sektörler ve ürünlerin ithalat hacmi daha çok olmaktadır. Dolar kurundan etkilenen ithalat ürünlerinin fiyatları değişim göstermektedir. Ayrıca perakende sektörü de ithal ürünleri fazla olan bir sektör olduğu için kur artışından olumsuz etkilenmektedir. Enerji, doğalgaz fiyatları da ithal olduğu için dolar yükselişiyle fiyatlar artmaktadır. Doların hızlı bir şekilde hızlı artış göstermesinin olumsuz etkilediği ve maliyetlerin arttığı bir diğer sektör ulaşım sektörüdür.
Bununla birlikte, ithal edilen hammaddeler içinde tekstil sektörü ürünü olan iplik dolar fiyatındaki yükselişten etkilenmektedir. Pamuk ve pamuğu oluşturan hammaddeler ithal ürünü olduğu için dolar artışından etkilenmektedir. Dolardaki hızlı yükseliş dalgaları bu denli ithal ürünlerini etkileyerek enflasyonun artmasına sebep olmaktadır. Özellikle hammaddenin yurt dışından alınması ile hammadde maliyetleri artmıştır. Yani döviz kurundaki artış ürün ve hammadde girdi maliyetlerini arttırmaktadır.
Özetle; Doların hızlı bir şekilde artması enflasyon, faiz oranları, kredi fonlarının artışına yol açmaktadır. Bununla birlikte, ürün ve hizmetlerin tüketim talebinin azalması ortaya çıkar. Bu olumsuz etkiler de istihdamın azalmasına sebep olur. Aşama şeklinde kendini gösteren etkilerle işsizlik artışı yaşanır ve ekonomik sorunlar baş gösterir. Olumsuz etkilenen sektörlerle birlikte ekonomide yaşanan sıkıntılar refah düzeyini düşürmektedir.
Dışa Bağımlılık
Dışa bağımlılık ithalat ve ihracat dengesine göre belirlenmektedir. İthalat yurt dışından ürün ve hizmet alımı olurken, ihracat yurt dışına mal ve hizmet satışı olmaktadır. Dolayısıyla, ithalat hacminin ihracattan fazla olması dışa bağımlılığı gösteren bir etkendir. Dışa bağımlılık durumunda ithalatın fazla olması sebebiyle, döviz kurundaki değişimlerden etkilenmeler hemen kendisini gösterir. Yani ithalatın fazla olduğu ekonomide, dolar yada Euro’nun yükselişi, ithalata tabi olan ürünleri olumsuz etkilemektedir. Etkilenme derecesi hem hızlı hem de yüksek derecede olmaktadır. Ülkemizde dışa bağımlı olduğu için dolar kurundaki hızlı artışlardan anında olumsuz olarak etkilenmektedir. Doların hızlı yükselişinden etkilenen sektörler için de ithal ürünleri ve hammaddeleri fiyatları olumsuz etkilenmektedir.
Dolar Artışına Karşı Alınacak Önlemler
Doların hızlı yükselişinden etkilenen sektörler içinde ithalatın fazla olduğu ürünler başta geldiği için ekonomik açıdan sıkıntıya düşmemek adına bazı önlemler alınması gerekir. İthal edilen sektördeki ürünlerin fazla olması sebebiyle dolardaki hızlı artış sonucu hem ithal ürünleri hem de diğer sektörler olumsuz şekilde etkilenmektedir. Bazı durumlarda dolardaki artışın olumlu etkilerinden de bahsedebiliriz. Fakat bu olumlu etkilerin olması için bazı şartlara ihtiyaç vardır. Yani doların hızlı bir şekilde artması ve Türk Lirasının değer kaybetmesi ile turizm sektörü canlılık gösterebilir. Çünkü bu durumda giriş yapan turist sayısı artmaktadır. Bunun yanı sıra, ekonomik açıdan enflasyonun artması, doların hızlı artışı, tüketim taleplerinin azalması ile sıkıntılı bir süreç yaşanırken Türk lirasının değer kaybetmesinin sağlayabileceği avantajları iyi değerlendirmek önemlidir.
Turizm sektöründeki canlanma ile birlikte alınacak önemli yöntemlerden birisi de üretimin arttırılması yoluna gitmektir. Üretimin artmasıyla ihracatın arttırılması hedeflenir. Türk lirasının değer kaybetmesiyle dış ticaret açığı azalır. Böylece dışa bağımlılık durumu ne adar azaltılırsa ekonomik çalkantılardan o kadar hızlı bir şekilde kurtulmuş olunur. Bu durum ekonomik açıdan refah getireceği için yaşam standartları yükselecektir.
Finansa dair makalelerimize Finans kategorimizden ulaşabilirsiniz
